Pacjent ma dwie drogi uzyskania skierowania do lekarza specjalisty.
Pierwsza możliwość to otrzymanie skierowania od lekarza rodzinnego, czyli tzw. lekarza pierwszego kontaktu. Aby otrzymać skierowanie muszą istnieć wskazania zdrowotne do leczenia specjalistycznego, czyli lekarz musi uznać na podstawie badań i oceny stanu pacjenta, że leczenie powinno być kontynuowane przez specjalistę w wybranej dziedzinie.
Druga możliwość to otrzymanie skierowania po leczeniu na oddziale szpitalnym, jako kontynuacja dotychczasowego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. W tym przypadku dla zachowania ciągłości leczenia należy zgłosić się w ciągu 30 dni od wypisu ze szpitala do poradni specjalistycznej szpitala, w którym pacjent był leczony. Daje to możliwość kontynuowania leczenia w danym ośrodku, przez lekarzy z tego samego zespołu specjalistów (z rzeczonego oddziału) lub ich współpracowników.
Aktualnie nie trzeba mieć skierowania, by udać się na wizytę do:
ginekologa i położnika,
onkologa
psychiatry
wenerologa.
Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych udzielane są na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.
Jeżeli w wyniku finansowanych ze środków publicznych badań przesiewowych wykonywanych u dzieci stwierdzono występowanie chorób wrodzonych, udzielanie ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych finansowanych ze środków publicznych w zakresie leczenia tych chorób następuje bez skierowania, o którym mowa powyżej.
Skierowanie nie jest wymagane do ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych:
psychiatry
onkologa
wenerologa
dentysty
ginekologa i położnika
W czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu pandemii osoby dorosłe nie potrzebują też skierowania do psychologa.
BEZ SKIEROWANIA ZE ŚWIADCZEŃ W PORADNIACH SPECJALISTYCZNYCH korzystają (art. 32a, art. 57, art. 47 1a i 1b ustawy*):
osoby chore na gruźlicę
osoby zakażone wirusem HIV
inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane, żołnierze zastępczej służby wojskowej
cywilne niewidome ofiary działań wojennych
uprawnieni żołnierze lub pracownicy, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa oraz uprawnieni żołnierze lub pracownicy, których ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%
weterani poszkodowani, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa oraz weterani poszkodowani, których ustalony procentowy uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30%
osoby do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (obowiązuje od 01.01.2017)
działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych (obowiązuje od 31.08.2017)
w zakresie leczenia uzależnień: osoby zgłaszające się z powodu uzależnienia oraz osoby zgłaszające się z powodu współuzależnienia – osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące, oraz osoby, których stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną (obowiązuje od 14.10.2017)
osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (obowiązuje od 01.07.2018)
osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (obowiązuje od 01.07.2018)
osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (obowiązuje od 30.10.2018)
dzieci w zakresie leczenia chorób wrodzonych na podstawie wyników badań przesiewowych finansowanych ze środków publicznych
dzieci i młodzież w zakresie leczenia psychologicznego, psychiatrycznego i środowiskowego
pacjenci w zakresie diagnostyki onkologicznej na podstawie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego po uprzednim stwierdzeniu podejrzenia nowotworu złośliwego lub miejscowo złośliwego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych.
Ze skierowaniem do specjalisty można się udać do dowolnie wybranej poradni specjalistycznej, która podpisała umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). Jeżeli nie jest możliwa wizyta u specjalisty w dniu zgłoszenia, pacjent zostaje wpisanym na listę oczekujących i otrzymuje informację o zaplanowanym terminie wizyty.
Specjalista ma prawo skierować pacjenta na badania diagnostyczne potrzebne do rozpoznania i leczenia. Jednocześnie miejsce, gdzie mają zostać wykonane te badania, jest wskazane przez lekarza specjalistę, który wystawia skierowanie na badania. Wyjątkiem jest wykonywanie wybranych badań, które należą do grupy wysokokosztowych, takich jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy badania medycyny nuklearnej, które pacjent może wykonać w dowolnie wybranym przez siebie ośrodku mającym kontrakt z NFZ-em na te świadczenia.
Każda przychodnia ma obowiązek prowadzenia list kolejkowych. Często się zdarza, że w ośrodkach najbardziej znanych czy rozmieszczonych w dużych miastach tworzą się bardzo długie kolejki oczekujących, natomiast kilka ulic dalej lub w sąsiedniej miejscowości czas oczekiwania jest zdecydowanie krótszy. Ponieważ pacjent samodzielnie wybiera miejsce odbycia wizyty u specjalisty, może wziąć pod uwagę długość oczekiwania na wizytę. Informacje o czasie oczekiwania na wizyty i różnego typu zabiegi oraz badania specjalistyczne są dostępne w Internecie w Informatorze o Terminach Leczenia, który prowadzony jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Aby umówić się na następną wizytę, niepotrzebne jest kolejne skierowanie. Dopóki trwa leczenie, istnieją przyczyny, czyli utrzymują się objawy, lekarz kontroluje ich nasilenie, zmienność, by prowadzić działania diagnostyczne i lecznicze, ważność skierowania nie wygasa.
W razie gdy lekarz specjalista kieruje pacjenta do innego specjalisty lub do szpitala, powinien udostępnić potencjalnemu ośrodkowi wyniki dotychczas wykonanych badań potrzebnych do potwierdzenia rozpoznania.
Niezgłoszenie się oznacza skreślenie z listy oczekujących, ale jeśli nastąpiło z powodu siły wyższej, nieprzewidzianych okoliczności niezależnych od pacjenta można się starać o przywrócenie na listę. W tym celu trzeba złożyć wniosek (do 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia) z podaniem przyczyny opuszczenia terminu wizyty.
Niezgłoszenie się oznacza skreślenie z listy oczekujących, ale jeśli nastąpiło z powodu siły wyższej, nieprzewidzianych okoliczności niezależnych od pacjenta można się starać o przywrócenie na listę. W tym celu trzeba złożyć wniosek (do 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia) z podaniem przyczyny opuszczenia terminu wizyty.
Niezgłoszenie się oznacza skreślenie z listy oczekujących, ale jeśli nastąpiło z powodu siły wyższej, nieprzewidzianych okoliczności niezależnych od pacjenta można się starać o przywrócenie na listę. W tym celu trzeba złożyć wniosek (do 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia) z podaniem przyczyny opuszczenia terminu wizyty.
Niezgłoszenie się oznacza skreślenie z listy oczekujących, ale jeśli nastąpiło z powodu siły wyższej, nieprzewidzianych okoliczności niezależnych od pacjenta można się starać o przywrócenie na listę. W tym celu trzeba złożyć wniosek (do 7 dni od dnia ustania przyczyny niezgłoszenia) z podaniem przyczyny opuszczenia terminu wizyty.
Uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej i poza kolejnością posiadają:
- kobiety w ciąży (od 01.01.2017)
- świadczeniobiorcy, o których mowa w art. 47 ust. 1a (świadczeniobiorcy do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężki i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, przepis wszedł w życie 01.01.2017) i 1b (osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, przepis wszedł w życie 01.07.2018)
osoby, o których mowa w art. 43 ust. 1 (Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu)
inwalidzi wojenni i wojskowi
żołnierze zastępczej służby wojskowej
cywilne niewidome ofiary działań wojennych
kombatanci
działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)
osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby (od 01.07.2018)
osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)
uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani, których ustalony uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30% (od 11.10.2019)
dawcy krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19 – na podstawie zaświadczenia, w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii, czyli od 14 marca 2020 r. (od 26.01.2021)
żołnierze zawodowi w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
osoby, które legitymują się zaświadczeniem, o którym mowa w art. 67zb ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przez okres wskazany w tym zaświadczeniu, nie dłużej niż 5 lat od dnia wydania zaświadczenia (dotyczy osób, którym przyznano świadczenie kompensacyjne z tytułu szkód wynikających ze zdarzeń medycznych, przepis wszedł w życie 06.09.2023)
Terminy do specjalistów można sprawdzić w Informatorze o Terminach Leczenia. Informator o Terminach Leczenia to funkcjonalna przeglądarka, w której można sprawdzić, gdzie najszybciej uzyskać pomoc lekarza. W bazie adresów i telefonów informatora znajduje się blisko 14 tys. placówek medycznych, które udzielają świadczeń w ramach umów z NFZ.
Korzystając z wyszukiwarki sprawdzimy przede wszystkim:
gdzie i kiedy uzyskamy pomoc lekarza,
ile osób oczekuje na leczenie w placówce, którą wybraliśmy,
adres i numer telefonu oraz mapę dojazdu
czy są tam udogodnienia dla pacjentów, takie jak: parking, podjazd dla wózków, winda, łazienka dla osób niepełnosprawnych
Adres strony ITL: https://terminyleczenia.nfz.gov.pl/
Uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych poza kolejnością posiadają *:
kobiety w ciąży (od 01.01.2017)
świadczeniobiorcy, o których mowa w art. 47 ust. 1a (świadczeniobiorcy do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężki i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, przepis wszedł w życie 01.01.2017) i 1b (osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, przepis wszedł w życie 01.07.2018)
osoby, o których mowa w art. 43 ust. 1 (Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu)
inwalidzi wojenni i wojskowi
żołnierze zastępczej służby wojskowej
cywilne niewidome ofiary działań wojennych
kombatanci
działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)
osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby (od 01.07.2018)
osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)
uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani, których ustalony uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30% (od 11.10.2019)
dawcy krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19 – na podstawie zaświadczenia, w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii, czyli od 14 marca 2020 r. (od 26.01.2021)
żołnierze zawodowi w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
osoby, które legitymują się zaświadczeniem, o którym mowa w art. 67zb ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, przez okres wskazany w tym zaświadczeniu, nie dłużej niż 5 lat od dnia wydania zaświadczenia (dotyczy osób, którym przyznano świadczenie kompensacyjne z tytułu szkód wynikających ze zdarzeń medycznych, przepis wszedł w życie 06.09.2023)
